Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 17.10.2023
VỊ NGON CỦA ĐỘC TỐ
Kinh Cái Đáng Sợ (Dāruṇasuttaṃ)
Tập II – Thiên Nhân Duyên
Chương VI. Tương Ưng Lợi Đắc Cung Kính – Phẩm Thứ Nhất (S.ii,225)
Danh lợi, vốn được xem là biểu hiện của sự thành công trong cuộc sống thế gian. Với người tu, thì danh lợi là hiểm hoạ lớn: càng có nhiều thì khổ nhiều, trở ngại nhiều. Lợi lộc, vinh dự, ca ngợi đều là những thứ tạo thêm vướng mắc, chấp ngã, rộn ràng, tệ hại nhất, làm hỏng hành trình thoát khổ, hay nỗ lực thành tựu sự an ổn vô thượng tức niết bàn giải thoát. Không thấy được hiểm hoạ, là “điếc không sợ súng”. Ít người ý thức được, là đối với người tu những lợi lộc, xưng tụng đem lại rất ít lợi lạc, mà dễ dàng làm hỏng con đường cao quý đã dày công theo đuổi.
Kinh văn
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘Dāruṇo, bhikkhave, lābhasakkārasiloko kaṭuko pharuso antarāyiko anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya. Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘uppannaṃ lābhasakkārasilokaṃ pajahissāma, na ca no uppanno lābhasakkārasiloko cittaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.
Tôi được nghe như vầy,
Một thuở Đức Thế Tôn ngự ở Sāvatthi (Xá Vệ), tại Jetavana (Kỳ Viên), ngôi già lam của ông Anāthapiṇḍika (dâng cúng). Bấy giờ Đức Thế Tôn gọi chư tỳ khưu: “Này chư Tỳ Khưu”. Chư tỳ khưu trả lời:“Dạ, bạch Thế Tôn”. Đức Thế Tôn dạy như sau:
Hỡi chư Tỳ Khưu, thật đáng sợ là lợi đắc, vinh dự, danh tiếng. (Những điều ấy) thật cay đắng, độc hại, ngăn ngại để chứng đạt vô thượng an ổn, để vượt thoát khổ đau. Do vậy các Thầy cần tu tập như sau: Đối với lợi đắc, cung kính, danh vọng đã có, chúng ta sẽ từ bỏ; đối với lợi đắc, vinh dự, danh tiếng chưa có, chúng ta sẽ không để cho những thứ ấy chiếm ngự tâm ý”. Này chư Tỳ Khưu, hãy tu tập như vậy.
Chú Thích
Bài kinh này, là bài kinh đầu tiên khởi đầu Phẩm Lợi Đắc, Danh Vọng.
Sớ Giải chú thích: lợi đắc – lābha - chỉ cho sự phát sanh những lợi lộc vật chất, như bốn nhu yếu (y phục, thực phẩm, trú xứ, thuốc men). Vinh dự -sakkara- là lợi lộc phát sanh thuộc những thứ thượng phẩm, đắt giá. Danh tiếng -siloka- là những ca tụng, tán thán (vaṇṇaghosa).
Nên hiểu danh lợi theo người thế tục thường nói về những thành tựu, có tánh cách to lớn như tài sản, địa vị… Đối với người xuất gia, được hiểu là sự phát sanh những nhu yếu, do đàn tín cúng dường và những khen tặng, trong cả hai phạm vi lớn và nhỏ.
Tỳ khưu Giác Đẳng soạn dịch
1. Dāruṇasuttaṃ
157. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘Dāruṇo, bhikkhave, lābhasakkārasiloko kaṭuko pharuso antarāyiko anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya. Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘uppannaṃ lābhasakkārasilokaṃ pajahissāma, na ca no uppanno lābhasakkārasiloko cittaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti. Paṭhamaṃ.
1. Dāruṇasuttavaṇṇanā
157. Lābhasakkārasaṃyuttassa paṭhame dāruṇoti thaddho. Lābhasakkārasilokoti ettha lābho nāma catupaccayalābho. Sakkāroti tesaṃyeva sukatānaṃ susaṅkhatānaṃ lābho. Silokoti vaṇṇaghoso. Kaṭukoti tikhiṇo. Pharusoti kharo. Antarāyikoti antarāyakaro. Paṭhamaṃ.
