Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ - Túy Sanh Mộng Tử - Kinh Thọ Mạng, 1 (Paṭhamaāyusuttaṃ) & Kinh Thọ Mạng, 2 (Dutiyaāyusuttaṃ)

Lớp Phật Pháp Buddhadhamma

Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA

Bài học ngày 26.2.2022

Túy Sanh Mộng Tử

Kinh Thọ Mạng, 1 (Paṭhamaāyusuttaṃ)

(CHƯƠNG IV. TƯƠNG ƯNG ÁC MA, PHẨM THỨ NHẤT) (S.i, 107)

Kinh Thọ Mạng, 2 (Dutiyaāyusuttaṃ)

(CHƯƠNG IV. TƯƠNG ƯNG ÁC MA, PHẨM THỨ NHẤT) (S.i, 107)

Quan niệm đời sống ngắn hay dài không đơn giản là triết lý lúc trà dư tửu lậu mà có ảnh hưởng lớn tới nhân sinh quan con người, và từ đó, tạo nên thái độ sống trong thực tế. Người ta sống huởn đãi, không tích cực vì nghĩ rằng mình có quá nhiều thời gian để hoàn tất điều muốn làm. Kỳ thực cái chết có thể đến bất cứ lúc nào. Ngay cả một người sống đến tuổi “cổ lai hy” nếu không tích cực thì cuộc sống cũng phí phạm vô ích. Rất nhiều lời khuyên “nên sống như chỉ còn một ngày để sống. Trong Kinh Pháp Cú có Phật ngôn “người sống giãi đãi thì sống mà cũng như chết” vì đang sống trong giấc mộng chứ không phải sống với hiện thực.

Theo Sớ giải thì câu nói của Ác ma “careyya khīramattova - sống như đứa trẻ thơ bú sữa” hàm ý là sống hồn nhiên sau khí bú xong lăn ra ngủ chẳng cần biết cuộc sóng ngắn dài.

*

9. Paṭhamaāyusuttaṃ [Mūla]

145. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

‘‘Appamidaṃ, bhikkhave, manussānaṃ āyu. Gamanīyo samparāyo, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ. Natthi jātassa amaraṇaṃ. Yo, bhikkhave, ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo’’ti.

Atha kho māro pāpimā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

‘‘Dīghamāyu manussānaṃ, na naṃ hīḷe suporiso;

Careyya khīramattova, natthi maccussa āgamo’’ti.

‘‘Appamāyu manussānaṃ, hīḷeyya naṃ suporiso;

Careyyādittasīsova, natthi maccussa nāgamo’’ti.

Atha kho māro...pe... tatthevantaradhāyīti.

*

9. Paṭhamaāyusuttavaṇṇanā [Aṭṭhakathā]

145. Navame appaṃ vā bhiyyoti bhiyyo jīvanto aparaṃ vassasataṃ jīvituṃ na sakkoti, paṇṇāsaṃ vā saṭṭhi vā vassāni jīvati. Ajjhabhāsīti samaṇo gotamo ‘‘manussānaṃ appamāyū’’ti katheti, dīghabhāvamassa kathessāmīti paccanīkasātatāya abhibhavitvā abhāsi.

Na naṃ hīḷeti taṃ āyuṃ ‘‘appakamida’’nti na hīḷeyya. Khīramatto vāti yathā daharo kumāro uttānaseyyako khīraṃ pivitvā dukūlacumbaṭake nipanno asaññī viya niddāyati, kassaci āyuṃ appaṃ vā dīghaṃ vāti na cinteti, evaṃ sappuriso. Careyyādittasīso vāti āyuṃ parittanti ñatvā pajjalitasīso viya careyya. Navamaṃ.

Thành ngữ maccānaṃ nemīva rathakubbara’’ti ( Như bánh xe quay quanh trục) giống câu thánh thi trong Áo Nghĩa Thư (Upanishad) mang ý nghĩa cuộc sống luôn xoay quanh tự ngã.

Tỳ kheo Giác Đẳng dịch và biên soạn giáo trình

-ooOoo-

10. Dutiyaāyusuttaṃ [Mūla]

146. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tatrakho bhagavā...pe... etadavoca –

‘‘Appamidaṃ, bhikkhave, manussānaṃ āyu. Gamanīyo samparāyo, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ. Natthi jātassa amaraṇaṃ. Yo, bhikkhave, ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo’’ti.

Atha kho māro pāpimā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

‘‘Nāccayanti ahorattā, jīvitaṃ nūparujjhati;

Āyu anupariyāyati, maccānaṃ nemīva rathakubbara’’nti.

‘‘Accayanti ahorattā, jīvitaṃ uparujjhati;

Āyu khīyati maccānaṃ, kunnadīnaṃva odaka’’nti.

Atha kho māro pāpimā ‘‘jānāti maṃ bhagavā, jānāti maṃ sugato’’ti dukkhī dummano tatthevantaradhāyīti.

*

10. Dutiyaāyusuttavaṇṇanā [Aṭṭhakathā]

146. Dasame nemīva rathakubbaranti yathā divasaṃ gacchantassa rathassa cakkanemi kubbaraṃ anupariyāyati na vijahati, evaṃ āyu anupariyāyatīti. Dasamaṃ.