Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 11.3.2025
MỤC ĐÍCH CỦA NGƯỜI TU PHẬT LÀ QUÁN TRIỆT KHỔ ĐAU
Kinh Một Số Tỳ Khưu (Sambahulabhikkhusuttaṃ)
Chương XXXV. Tương Ưng Sáu Xứ – Phẩm Bệnh (SN.35.81)
Cứu cánh của người tu Phật là niết bàn. Thế nhưng, trước khi đạt đến cứu cánh người tu Phật cần hướng đến mục đích giác ngộ giải thoát. Giác ngộ là thấu triệt sự đau khổ. Giải thoát là chặt đứt tất cả dây kiết sử trói buộc. Đau khổ ở đây không phải chỉ có tiếng than khổ của kiếp nhân sinh, mà là toàn bộ cuộc sống bị chi phối bởi vô thường, khổ não, vô ngã. Trong cách nói khác, toàn bộ cuộc sống bao gồm cả sáu nội xứ và sáu ngoại xứ.
Kinh Văn
81. atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu ... pe ... ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ — “idha no, bhante, aññatitthiyā paribbājakā amhe evaṃ pucchanti — ‘kimatthiyaṃ, āvuso, samaṇe gotame brahmacariyaṃ vussatī’ti? evaṃ puṭṭhā mayaṃ, bhante, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākaroma — ‘dukkhassa kho, āvuso, pariññatthaṃ bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti. kacci mayaṃ, bhante, evaṃ puṭṭhā evaṃ byākaramānā vuttavādino ceva bhagavato homa, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāma, dhammassa cānudhammaṃ byākaroma, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī”ti?
“taggha tumhe, bhikkhave, evaṃ puṭṭhā evaṃ byākaramānā vuttavādino ceva me hotha, na ca maṃ abhūtena abbhācikkhatha, dhammassa cānudhammaṃ byākarotha, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati. dukkhassa hi, bhikkhave, pariññatthaṃ mayi brahmacariyaṃ vussati. sace pana vo, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ — ‘katamaṃ pana taṃ, āvuso, dukkhaṃ, yassa pariññāya samaṇe gotame brahmacariyaṃ vussatī’ti? evaṃ puṭṭhā tumhe, bhikkhave, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha — ‘cakkhu kho, āvuso, dukkhaṃ, tassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati. rūpā ... pe ... yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi dukkhaṃ. tassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati ... pe ... mano dukkho ... pe ... yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi dukkhaṃ. tassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati. idaṃ kho taṃ, āvuso, dukkhaṃ, tassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti. evaṃ puṭṭhā tumhe, bhikkhave, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyāthā”ti. aṭṭhama
Khi ấy, một số tỳ-kheo đi đến Đức Thế Tôn… và bạch rằng:
“Bạch Thế Tôn, những du sĩ ngoại giáo hỏi chúng con: ‘Này các hiền giả, mục đích của đời sống phạm hạnh dưới sự hướng dẫn của Sa-môn Gotama là gì?’ Khi bị hỏi như vậy, bạch Thế Tôn, chúng con trả lời họ như sau: ‘Này các hiền giả, đời sống phạm hạnh được sống dưới sự hướng dẫn của Đức Thế Tôn là để hoàn toàn hiểu rõ khổ.’
Chúng con hy vọng, bạch Thế Tôn, rằng khi trả lời như vậy, chúng con đã nói đúng lời Đức Thế Tôn dạy mà không xuyên tạc sự thật; rằng chúng con đã giải thích phù hợp với Chánh Pháp và rằng không có hệ quả hợp lý nào từ lời tuyên bố của chúng con có thể làm cơ sở cho sự chỉ trích.”
“Chắc chắn, này chư tỳ khưu, khi các ông trả lời như vậy, các ông đã nói đúng lời Ta dạy mà không xuyên tạc sự thật; các ông đã giải thích phù hợp với Chánh Pháp và không có hệ quả hợp lý nào từ lời tuyên bố của các ông có thể làm cơ sở cho sự chỉ trích. Vì, này các tỳ-kheo, đời sống phạm hạnh được sống dưới sự hướng dẫn của Ta là để hoàn toàn hiểu rõ khổ.
“Nhưng, này chư tỳ khưu, nếu các du sĩ ngoại giáo hỏi các Thầy: ‘Này các hiền giả, thế nào là khổ, sự hiểu biết trọn vẹn về nó chính là mục đích của đời sống phạm hạnh dưới sự hướng dẫn của Sa-môn Gotama?’—bị hỏi như vậy, các Thầy nên trả lời họ như sau:
‘Này các hiền giả, mắt là khổ: chính vì để hoàn toàn hiểu rõ điều này mà đời sống phạm hạnh được sống dưới sự hướng dẫn của Đức Thế Tôn. Sắc là khổ… Bất kỳ cảm thọ nào khởi lên do duyên với nhãn xúc… điều đó cũng là khổ… ý là khổ… Bất kỳ cảm thọ nào khởi lên do duyên với ý xúc… điều đó cũng là khổ: chính vì để hoàn toàn hiểu rõ điều này mà đời sống phạm hạnh được sống dưới sự hướng dẫn của Đức Thế Tôn.
Đây, này các hiền giả, chính là khổ, sự hiểu biết trọn vẹn về nó chính là mục đích của đời sống phạm hạnh được sống dưới sự hướng dẫn của Đức Thế Tôn.’
“Khi bị hỏi như vậy, này chư tỳ khưu, các Thầy nên trả lời những du sĩ ngoại giáo như vậy.”
Bản dịch của Hoà thượng Thích Minh Châu
81.VIII. Tỷ Kheo (S.iv,50)
1) ...
2) Rồi nhiều Tỷ-kheo đi đến Thế Tôn...
3) Ngồi xuống một bên, các Tỷ-kheo ấy bạch Thế Tôn:
-- Ở đây, bạch Thế Tôn, có những du sĩ ngoại đạo hỏi chúng con: "Do mục đích gì, này các Hiền giả, các người sống Phạm hạnh dưới Sa-môn Gotama?" Ðược hỏi vậy, bạch Thế Tôn, chúng con trả lời cho các du sĩ ngoại đạo ấy: "Vì mục đích liễu tri đau khổ, này chư Hiền, chúng tôi sống Phạm hạnh dưới Sa-môn Gotama". Ðược hỏi vậy và được trả lời vậy, bạch Thế Tôn, có phải chúng con đã nói lên quan điểm của Thế Tôn? Và có phải chúng con không xuyên tạc Thế Tôn với điều không thực? Có phải chúng con trả lời thuận pháp và đúng pháp? Và ai là người đồng pháp nói đúng pháp không tìm được lý do để chỉ trích?
4) -- Thật vậy, này các Tỷ-kheo, được hỏi vậy và được trả lời vậy, các Ông đã nói lên quan điểm của Ta. Và các Ông không xuyên tạc Ta với điều không thực. Các Ông trả lời thuận pháp và đúng pháp. Và không có người đồng pháp nói đúng pháp nào tìm được lý do để chỉ trích. Với mục đích liễu tri đau khổ, này các Tỷ-kheo, Phạm hạnh được sống dưới Ta.
5) Này các Tỷ-kheo, nếu các du sĩ ngoại đạo có thể hỏi các Ông như sau: "Này Hiền giả, thế nào là vì mục đích liễu tri đau khổ ấy, Phạm hạnh được sống dưới Sa-môn Gotama?" Ðược hỏi vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông có thể trả lời cho các du sĩ ngoại đạo ấy như sau:
6-11) "Mắt, này chư Hiền, là khổ. Vì liễu tri như vậy, Phạm hạnh được sống dưới Thế Tôn. Các sắc... Do duyên nhãn xúc khởi lên cảm thọ gì, lạc, khổ hay bất khổ bất lạc; vì liễu tri cảm thọ ấy là khổ, nên Phạm hạnh được sống dưới Thế Tôn... Ý là khổ, vì liễu tri như vậy, Phạm hạnh được sống dưới Thế Tôn... Do duyên ý xúc khởi lên cảm thọ gì, lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc; vì liễu tri cảm thọ ấy là khổ, nên Phạm hạnh được sống dưới Thế Tôn. Ðây, này chư Hiền, là khổ ấy. Vì liễu tri khổ ấy, Phạm hạnh được sống dưới Thế Tôn".
12) Ðược hỏi vậy, này các Tỷ-kheo, các Ông có thể trả lời cho các du sĩ ngoại đạo ấy như vậy.
