Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 14.10.2023
LỢI DANH CHỈ KHIẾN RỘN RÀNG
Kinh Tỳ Khưu (Bhikkhusuttaṃ)
Tập II – Thiên Nhân Duyên
Chương VI. Tương Ưng Lợi Đắc Cung Kính – Phẩm Thứ Ba (S.ii,238)
Những cái con người ưa thích thường muốn có thật nhiều. Đã nhiều là muốn càng nhiều thêm. Rốt cuộc chỉ tạo nên cuộc sống đa đoan. Phiền toái thì nhiều mà hưởng thì không bao nhiêu. Câu chuyện lợi danh cũng không ngoại lệ. Với bậc có khả năng sống an lạc nội tại, thì danh lợi phồn hoa chỉ là sự bận rộn. Bài học muôn thuở là “ăn bữa giỗ, lỗ bữa cày”. Bận rộn với thế giới bên ngoài, thì ít có thì giờ cho cuộc sống nội tại. Với bậc a la hán hoàn toàn giải thoát đã vậy, thì nói gì tới phàm phu.
Kinh văn
Sāvatthiyaṃ viharati...pe... ‘‘yopi so, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo tassapāhaṃ lābhasakkārasiloko antarāyāya vadāmī’’ti. Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kissa pana, bhante, khīṇāsavassa bhikkhuno lābhasakkārasiloko antarāyāyā’’ti? ‘‘Yā hissa sā, ānanda, akuppā cetovimutti nāhaṃ tassā lābhasakkārasilokaṃ antarāyāya vadāmi. Ye ca khvassa, ānanda, appamattassa ātāpino pahitattassa viharato diṭṭhadhammasukhavihārā adhigatā tesāhamassa lābhasakkārasilokaṃ antarāyāya vadāmi. Evaṃ dāruṇo kho, ānanda, lābhasakkārasiloko kaṭuko pharuso antarāyiko anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya. Tasmātihānanda, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘uppannaṃ lābhasakkārasilokaṃ pajahissāma, na ca no uppanno lābhasakkārasiloko cittaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Evañhi vo, ānanda, sikkhitabba’’nti
... Ngự tại Sāvatthi.
-- Này chư Tỳ khưu, Ta nói ngay cả đối với vị tỳ khưu là bậc a la hán lậu tận thì lợi lộc, vinh dự, danh vọng vẫn là điều chướng ngại cho vị ấy.
Khi nghe nói vậy, Tôn giả Ānanda bạch Đức Thế Tôn:
-- Bạch Đức Thế Tôn, tại sao ngay cả đối với vị tỳ khưu là bậc a la hán lậu tận thì lợi lộc, vinh dự, danh vọng vẫn là điều chướng ngại?
-- Này Ananda, Ta không nói rằng lợi lộc, vinh dự, danh vọng vẫn là điều chướng ngại cho bất động tâm của vị ấy. Nhưng Ta nói những điều ấy là trở ngại cho vị sống hiện tại lạc trú vốn thành tựu do nhiệt tâm, quyết chí, tinh cần.
Này Ananda, thật đáng sợ là lợi lộc, vinh dự, danh vọng. (Những điều ấy) thật cay đắng, độc hại, ngăn ngại sự chứng đạt vô thượng an ổn, để vượt thoát khổ đau.
Do vậy này Ananda Thầy cần tu tập như sau: Đối với lợi lộc, vinh dự, danh vọng đã có, chúng ta sẽ từ bỏ; đối với lợi lộc, vinh dự, danh vọng chưa có, chúng ta sẽ không để cho những thứ ấy chiếm ngự tâm ý”. Này Ananda, hãy tu tập như vậy.
Chú Thích
Theo Sớ Giải, thì cụm từ “diṭṭhadhammasukhavihārā - hiện tại lạc trú”ở đây chỉ cho sự thể nhập thiền quả của vị A la hán, với chú thích rằng ngay cả vị a la hán, khi nhận được sự cúng dường của đàn tín quá nhiều, vẫn bận rộn để chúc phúc, giảng pháp… do vậy giảm thiểu thời gian thể nhập thiền quả hưởng vị giải thoát. Nói cách khác thì lợi lộc, vinh dự, danh tiếng trong cái nhìn của các bậc giải thoát thì những “cái được” rất ít mà chỉ là những rộn ràng.
Tỳ khưu Giác Đẳng soạn dịch
10. Bhikkhusuttaṃ
179. Sāvatthiyaṃ viharati...pe... ‘‘yopi so, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo tassapāhaṃ lābhasakkārasiloko antarāyāya vadāmī’’ti. Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kissa pana, bhante, khīṇāsavassa bhikkhuno lābhasakkārasiloko antarāyāyā’’ti? ‘‘Yā hissa sā, ānanda, akuppā cetovimutti nāhaṃ tassā lābhasakkārasilokaṃ antarāyāya vadāmi. Ye ca khvassa, ānanda, appamattassa ātāpino pahitattassa viharato diṭṭhadhammasukhavihārā adhigatā tesāhamassa lābhasakkārasilokaṃ antarāyāya vadāmi. Evaṃ dāruṇo kho, ānanda, lābhasakkārasiloko kaṭuko pharuso antarāyiko anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya. Tasmātihānanda, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘uppannaṃ lābhasakkārasilokaṃ pajahissāma, na ca no uppanno lābhasakkārasiloko cittaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Evañhi vo, ānanda, sikkhitabba’’nti. Dasamaṃ.
10. Bhikkhusuttavaṇṇanā
179. Dasame diṭṭhadhammasukhavihārāti phalasamāpattisukhavihārā. Tesāhamassāti tesaṃ ahaṃ assa. Khīṇāsavo hi lābhī puññasampanno yāgukhajjakādīni gahetvā āgatāgatānaṃ anumodanaṃ karonto dhammaṃ desento pañhaṃ vissajjento phalasamāpattiṃ appetvā nisīdituṃ okāsaṃ na labhati, taṃ sandhāya vuttanti. Dasamaṃ.
