Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 10.8.2021
LẼ SỐNG TỰ NHIÊN
Kinh Cơ Sở (Vatthusuttaṃ)
CHƯƠNG I. TƯƠNG ƯNG CHƯ THIÊN, PHẨM GIÀ (S.i,36)
Có khi lý lẽ của cuộc sống nằm ở tự nhiên nhưng con người có thể không nhận ra điều đấy. Những câu hỏi của vị thiên trong bài kinh nầy không hỏi về đạo mà về tánh cách tự nhiên trong cuộc sống. Khi được hỏi loài người trông cậy tựa nương vào gì? Đức Phật trả lời là ở thế hệ con cái mai hậu. Khi hỏi về người bạn tốt nhất trông đời thì câu trả lời chính là người hôn phối. Khi hỏi với sinh linh sống trên mặt đất thì cái gì là nguồn sống thiết yếu thì Đức Phật dạy chính là mưa.
''Kiṃsu vatthu manussānaṃ, kiṃsūdha paramo sakhā.
Kiṃsu bhūtā upajīvanti, ye pāṇā pathavissitāti [pathaviṃ sitāti (sī. syā. kaṃ. pī.)]..
(Vị thiên)
-- Vật gì, cơ sở người?
Vật gì, bạn tối thượng (ở đời)?
Hữu tình gì trì mạng?
Y cứ vào địa đại?
(Thế Tôn)
''Puttā vatthu manussānaṃ,
bhariyā ca bhariyā paramo sakhā.
Vuṭṭhiṃ bhūtā upajīvanti,
ye pāṇā pathavissitāti..
-- Con là cơ sở người,
Vợ là bạn tối thượng,
Thần mưa là trì mạng,
Y cứ vào địa đại.
Bản hiệu đính:
Kih Nương Tựa (Vatthusuttaṃ)
[Vị thiên]
Loài người nưong tựa gì?
Ai là bạn tốt nhất?
Những loài sống trên đất,
Tồn tại nhờ vào gì?
[Thế Tôn]
Loài người nhờ con cái,
Vợ là bạn tốt nhất,
Với loài sống trên đất,
Mưa là lẽ sống còn.
Putta: Con trai, ở đây chỉ chung cho con cái
Vatthu: vật thể, cơ sở, nền tảng, chỗ nương
Bhariya: Vợ
Vuṭṭhiṃ: Mưa
Bhūtā: sinh loại, sinh linh
Upajīvanti: tuỳ thuộc sống còn, sống nhờ vào
ye pāṇā pathavissitāti: Hữu tình sống trên đất
Nói chung theo sự tồn tại tự nhiên của loài người thì khi trẻ cha mẹ nuôi con lúc già yếu thì con cái lo cho cha mẹ. Bạn bè thân thiết tới đâu cũng không nên quên chính người vợ trong nhà mới là người bạn đời đồng hành qua bao gian khổ. Đối với môi trường sinh thái thì nơi nào không có mưa thì mặt đất sẽ biến thành hoang mạc khô cằn. Con người sống cần ý thức tánh cách tự nhiên để đừng vì sự vô tâm nhất thời mà xao lãng với những gì thiết yếu cần quan tâm.
Dịch giả: Hoà Thượng Thích Minh Châu
Biên soạn giáo trình: Tỳ kheo Giác Đẳng
-ooOoo-
4. Vatthusuttaṃ [Mūla]
54. ''Kiṃsu vatthu manussānaṃ, kiṃsūdha paramo sakhā.
Kiṃsu bhūtā upajīvanti, ye pāṇā pathavissitāti [pathaviṃ sitāti (sī. syā. kaṃ. pī.)]..
''Puttā vatthu manussānaṃ, bhariyā ca [bhariyāva (sī.), bhariyā (syā. kaṃ.)] paramo sakhā.
Vuṭṭhiṃ bhūtā upajīvanti, ye pāṇā pathavissitāti..
4. Vatthusuttavaṇṇanā [Aṭṭhakathā]
54. Catutthe puttā vatthūti mahallakakāle paṭijagganaṭṭhena puttā patiṭṭhā. Paramoti aññesaṃ akathetabbassapi guyhassa kathetabbayuttatāya bhariyā paramo sakhā nāma. Catutthaṃ.
