Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 17.1.2024
CHÁNH PHÁP CẦN ĐƯỢC TUYÊN THUYẾT
Kinh Visākha (Visākhasuttaṃ)
Tập II – Thiên Nhân Duyên
Chương X. Tương Tỷ Khưu (S.ii,280)
Đạo chân thực được hiển bày qua sự khéo trình bày hay sống trong im lặng. Đức Phật dạy cả hai. Với quần chúng, sự im lặng không đủ để diễn đạt chánh pháp mà chánh pháp cần được tuyên lưu. Không thuyết thì không ai biết đâu là chánh đạo, đâu là tà mị. Hơn nữa ở đây Đức Phật dạy: Lời khéo thuyết là biểu hiện của bậc trí bởi vì chánh pháp chính là ngọn cờ của hiền nhân.
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena āyasmā visākho pañcālaputto upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti, poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāya.
Tôi được nghe như vầy,
Một thuở Đức Thế Tôn ngự tại Vesāli (Tỳ-xá-ly), Mahāvana (Ðại Lâm) ở Trùng Các giảng đường.
Lúc bấy giờ Tôn giả Visākha thuộc dòng họ Pañcāla, thuyết pháp trong hội trường. Pháp thoại được thuyết với ý nghĩa trong sáng thích hợp, buông xả bằng âm thanh rõ ràng, dễ nghe, thân thiện, mạch lạc. Khíến cho chư tỳ khưu hoan hỳ, phấn khởi.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ko nu kho, bhikkhave, upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti? ‘‘Āyasmā, bhante, visākho pañcālaputto upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti, poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti
Rồi Đức Thế Tôn vào buổi chiều từ chỗ tịnh cư đứng dậy đi đến giảng đường; sau khi ngồi trên chỗ đã soạn sẵn đã hỏi chư tỳ khưu:
Sau khi ngồi, Thế Tôn bảo các Tỷ-kheo:
Này chư Tỳ khưu, ai đã thuyết pháp trong hội trường với ý nghĩa trong sáng thích hợp, buông xả bằng âm thanh rõ ràng, dễ nghe, thân thiện, mạch lạc. Khíến cho chư tỳ khưu hoan hỳ, phấn khởi.?
-- Bạch Thế Tôn, Tôn giả Visākha thuộc dòng họ Pañcāla.
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ visākhaṃ pañcālaputtaṃ āmantesi – ‘‘sādhu sādhu, visākha, sādhu kho tvaṃ, visākha, bhikkhū dhammiyā kathāya sandassesi…pe… atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti.
Rồi Đức Thế Tôn cho gọi Tôn giả Visākha dòng họ Pañcāla và nói:
-- Lành thay, lành thay, Visākha! Lành thay, này Visākha! Thầy đã thuyết pháp trong hội trường với ý nghĩa trong sáng thích hợp, buông xả bằng âm thanh rõ ràng, dễ nghe, thân thiện, mạch lạc. Khíến cho chư tỳ khưu hoan hỳ, phấn khởi.
Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā
‘‘Nābhāsamānaṃ jānanti, missaṃ bālehi paṇḍitaṃ; Bhāsamānañca jānanti, desentaṃ amataṃ padaṃ.
‘‘Bhāsaye jotaye dhammaṃ, paggaṇhe isinaṃ dhajaṃ; Subhāsitadhajā isayo, dhammo hi isinaṃ dhajo’’ti.
Đức Thế Tôn thuyết như vậy. Đấng Thiện Thệ , bậc Ðạo Sư lại nói thêm:
Trí giả giữa quần mê
Không nói không ai biết
Khi nghe đạo bất tử
Thì thính chúng nhận ra
Hãy nói và giảng pháp
Hãy giương cờ thánh đức
Pháp thiện thuyết hiển bày
Ai là bậc trí giả
Bởi vì chính chánh đạo
Ngọn cờ của hiền nhân
Chú Thích
Tôn giả Visākha, còn được gọi là Pañcāliputta, là con của một lãnh chúa (mandalikarājā) xứ Magadha. Mẹ của ngài là công chúa con vua Pañcāla. Một lần Đức Thế Tôn ngự về nơi ngài sinh sống. Được nghe Phật thuyết pháp, phát tâm xuất gia, không bao lâu chứng vô thượng thánh quả. Trong Tăng Chi Bộ, Tương Ưng Bộ, và Trưởng Lão Tăng Kệ đều đề cập đến khả năng thuyết pháp đặc biệt của ngài.
Tỳ khưu Giác Đẳng dịch và biên soạn giáo trình
7. Visākhasuttaṃ
241. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena āyasmā visākho pañcālaputto upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti, poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāya.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ko nu kho, bhikkhave, upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti? ‘‘Āyasmā, bhante, visākho pañcālaputto upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti, poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti.
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ visākhaṃ pañcālaputtaṃ āmantesi – ‘‘sādhu sādhu, visākha, sādhu kho tvaṃ, visākha, bhikkhū dhammiyā kathāya sandassesi…pe… atthassa viññāpaniyā pariyāpannāya anissitāyā’’ti.
Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘Nābhāsamānaṃ jānanti, missaṃ bālehi paṇḍitaṃ;
Bhāsamānañca jānanti, desentaṃ amataṃ padaṃ.
‘‘Bhāsaye jotaye dhammaṃ, paggaṇhe isinaṃ dhajaṃ;
Subhāsitadhajā isayo, dhammo hi isinaṃ dhajo’’ti. sattamaṃ
7. Visākhasuttavaṇṇanā
241. Sattame poriyā vācāyāti puravāsīnaṃ nagaramanussānaṃ vācāsadisāya aparihīnakkharapadāya madhuravācāya. Vissaṭṭhāyāti asandiddhāya apalibuddhāya, pittasemhehi anupahatāyāti attho. Anelagalāyāti yathā dandhamanussā mukhena kheḷaṃ gaḷantena vācaṃ bhāsanti, na evarūpāya, atha kho niddosāya visadavācāya. Pariyāpannāyāti catusaccapariyāpannāya cattāri saccāni amuñcitvā pavattāya. Anissitāyāti vaṭṭanissitaṃ katvā akathitāya. Dhammo hi isinaṃ dhajoti navavidhalokuttaradhammo isīnaṃ dhajo nāmāti. Sattamaṃ
