Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: Phật Pháp Cơ Bản
Bài học ngày 20.1.2025
Phần VI: ÔN CỐ TRI TÂN
CỦA TUY TƠ TÓC, NGHĨA SO NGHÌN TRÙNG
Kuṇḍapūvajātakaṃ (jataka 109)
yathanno puriso hoti,
tathannā tassa devatā.
āharetaṃ kuṇḍapūvaṃ
mā me bhāgaṃ vināsayāti.
Người cúng dường ăn gì
Chư thiên nhận thức đó
Hãy mang bánh cám đến
Đừng làm hỏng lễ phẩm
Câu chuyện thời Đức Phật
Một thuở Đức Phật ngự tại Xá Vệ, bấy giờ có một xóm trong thành rũ nhau dâng cúng thực phẩm đến Đức Thế Tôn và đại chúng Tăng già. Trong số người cùng xóm có một người rất nghèo, cả đời chỉ làm thuê cho người khác, không đủ khả năng cúng dường thực phẩm như những người khác. Anh quyết định làm bánh từ bột cám và gói trong lá bạch vi và nướng trên than. Với tâm thành kính, anh mang bánh ấy đến dâng Đức Phật.
Khi dâng bánh, anh đến trước tất cả mọi người và đặt bánh vào bát của Đức Phật. Hôm ấy Đức Đại Bi không nhận bánh từ bất kỳ ai khác mà chỉ ăn bánh của anh. Tin tức nhanh chóng lan ra khắp thành phố: “Bậc Chánh Đẳng Giác không khinh chê bánh bột trấu đỏ của người nghèo khổ mà đã thực với bánh cám được dâng cúng”.
Nhà vua, các quan đại thần và nhiều người dân, từ giàu đến nghèo, đều đến gặp người này, xin anh chia phước báu cúng dường bánh. Họ sẵn sàng trả hàng trăm, thậm chí hàng ngàn đồng tiền vàng. Người nghèo khổ hỏi ý Đức Phật và Ngài dạy:
“Hãy nhận toàn bộ tài sản họ cho và chia phước lành đến tất cả”.
Anh làm theo và nhận được tổng cộng chín trăm ngàn đồng tiền vàng. Vào buổi chiều, vua bổ nhiệm anh làm quan giữ kho bạc vì cảm kích trước lòng thành kính và phước báo của anh.
Ba điều này được ghi đậm trong văn hoá của Phật giáo từ hơn 25 thế kỷ qua:
Câu chuyện tiền thân
Thuở xưa rất xưa, có một vị thọ thần (rukkhadevatā) trú ở trên cây eraṇḍa. Ở một ngôi làng, dân chúng tin vào việc cúng thọ thần. Vào một dịp lễ, mọi người đều mang hoa, hương, thực phẩm đến cúng thọ thần. Một người nghèo trong làng thấy vậy cũng muốn làm theo nên chuẩn bị một chiếc bánh nhỏ cùng một ít nước.
Khi đi đến gần cây, anh nghĩ: "Thọ thần chắc không ăn món bánh đơn sơ này đâu. Chi bằng ta tự ăn nó." Khi anh định quay đi, thọ thần từ thân cây nói: "Này người kia, nếu ngươi là người giàu có, ngươi sẽ dâng ta món ngon hơn. Nhưng ngươi nghèo khó, nên ta không từ chối chiếc bánh của ngươi. Đừng làm hỏng phước báu của ngươi, Rồi thọ thần đọc kệ:
Người cúng dường ăn gì
Chư thiên nhận thức đó
Hãy mang bánh cám đến
Đừng làm hỏng lễ phẩm
Nghe vậy, anh nhà nghèo mang bánh trở lại cúng dường. Thọ thần nhận bánh, rồi nói: "Nhờ phước này, ngươi sẽ thoát nghèo. Dưới gốc cây này có kho báu, hãy lấy lên và báo với vua. Nhà vua sẽ phong ngươi làm trưởng giả". Anh làm theo và quả thật, vua ban cho anh chức trưởng giả.
Đức Phật kết thúc bài giảng: "Người nghèo thời ấy chính là Mahāduggata bây giờ, còn thọ thần eraṇḍa chính là Ta".
Câu chuyện này và một số điển cố khác, trong kinh điển đã ảnh hưởng sâu rộng nền văn hoá và tín ngưỡng dân gian. Người ta thường bảo tồn những cây cổ thụ vì tin có thọ thần. Ở các quốc gia Phật giáo dân chúng cũng kiến tạo những miếu thờ thọ thần rất mỹ thuật và trang nghiêm ở các cội cây. Cũng có nhiều người cúng dường hương, đăng, hoa, quả và các lễ phẩm ở những cội cây này để cầu gia hộ.
Tỳ khưu Giác Đẳng phóng tác từ Kinh Bổn Sanh
The Blessing of Sincerity
Kuṇḍapūvajātakaṃ (Jataka 109)
“Yathānnā puriso hoti,
Tathannā tassa devatā.
Āharetaṃ kuṇḍapūvaṃ
Mā me bhāgaṃ vināsayāti.”
Translation:
The food offered by a person
Is what the deities perceive.
Bring forth this husk-flour bread,
Do not ruin my share.
The Story During the Buddha’s Time
Once, when the Buddha resided in Sāvatthī, the residents of a neighborhood in the city joined forces to offer food to the Blessed One and the assembly of monks. Among them was a very poor man who, throughout his life, worked as a laborer and was unable to provide the kind of food others offered.
Determined to contribute, he decided to prepare bread made from husk flour. He wrapped the bread in bark leaves and baked it over embers. With great devotion, he brought the bread to offer to the Buddha.
When presenting his offering, he approached first, placing the bread in the Buddha's alms bowl. That day, the Great Compassionate One did not accept offerings from anyone else, choosing instead to eat the poor man’s bread. The news quickly spread throughout the city:
“The Fully Enlightened One did not disdain the husk-flour bread offered by the poor man but accepted and consumed it wholeheartedly.”
Hearing this, the king, royal ministers, and many townsfolk—both wealthy and poor—approached the man, asking him to share the merit of his offering. Some were willing to pay hundreds or even thousands of gold coins.
The poor man sought the Buddha’s advice. The Buddha instructed:
“Accept all the wealth they offer and share the merit with all beings.”
The man followed the Buddha’s guidance and received a total of 900,000 gold coins. Later that evening, the king, moved by the man’s sincerity and good fortune, appointed him as the royal treasurer.
The Jataka Tale
Long ago, there was a tree deity (rukkhadevatā) residing in an eraṇḍa tree. In a village, the people held a strong belief in offering worship to tree deities. During a festival, everyone brought flowers, incense, and food as offerings to their respective tree deities.
Among them was a poor man who, seeing others making offerings, also wished to participate. He prepared a small cake and brought a little water as his offering.
As he approached the tree, he thought to himself, “A tree deity would surely not eat this humble cake. Perhaps I should just eat it myself.” Just as he was about to turn away, the tree deity spoke from within the tree, saying:
“O man, if you were wealthy, you might offer me something more elaborate. But since you are poor, I do not reject your cake. Do not waste this chance to gain merit.”
Then the deity recited this verse:
"What people offer as food,
Is what the deities receive.
Bring your humble cake to me,
Do not squander this gift of faith."
Hearing this, the poor man returned and offered the cake with devotion. The tree deity accepted it and said, “Thanks to this act of generosity, you will escape poverty. Beneath this tree lies a hidden treasure. Dig it up and present it to the king. The king will reward you by granting you the position of a wealthy merchant (seṭṭhi).”
The man followed the deity’s instructions, discovered the treasure, and informed the king. Just as foretold, the king was pleased and elevated him to the status of a seṭṭhi.
The Buddha concluded the teaching by saying, “The poor man of that time is none other than Mahāduggata in this life, and the tree deity of the eraṇḍa tree was none other than me.”
This story, along with other tales from the scriptures, has deeply influenced cultural and folk beliefs. In many Buddhist countries, people often preserve ancient trees, believing them to be inhabited by deities. Shrines dedicated to tree deities are often beautifully crafted and respectfully maintained under sacred trees. People commonly offer incense, lamps, flowers, fruits, and other items at these shrines, seeking blessings and protection.
Adapted by Bhikkhu Giac Dang from the Jataka Tales.
