Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Giáo trình TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 1.6.2021
VÔ LƯỢNG QUANG
Kinh Ánh Sáng (Pajjotasuttaṃ)
CHƯƠNG I. TƯƠNG ƯNG CHƯ THIÊN - PHẨM KIẾM (S.i,15)
Ánh sáng trong đời thường bị ngăn bởi vật cản. Ánh sáng của trí tuệ vượt xuyên qua những thứ chướng ngại. Tuệ giác của Phật lại vô cùng tận. Trong đời nầy nói tới ánh sáng thật khó có gì so được với nhật nguyệt. Thế nhưng trong góc nhìn khác nói đến khả năng soi sáng những vô minh tăm tối của trần gian thì không có gì so được với Phật trí vô thượng. Người hiểu Phật Pháp nói đến vô lượng quang của Phật không thể hiểu chỉ đơn thuần là hiện tượng vật lý.
Sāvatthinidānaṃ . Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi :
... Nhân duyên ở (Sāvatthī ), Ðứng một bên, vị Thiên ấy nói lên bài kệ này trước mặt Thế Tôn:
(Vị Thiên)
''Kati lokasmiṃ pajjotā, yehi loko pabhāsati
Bhagavantaṃ puṭṭhumāgamma, kathaṃ jānemu taṃ mayanti..
Vật gì chiếu sáng đời,
Do chúng, đời chói sáng?
Con đến hỏi Thế Tôn,
Muốn biết lời giải đáp.
Bản hiệu đính:
Có bao nhiêu nguồn sáng ,
Khiến thế gian tỏ rạng?.
Con đến hỏi Thế Tôn,
Mong được hiểu thoả đáng.
(Thế Tôn):
''Cattāro loke pajjotā, pañcamettha na vijjati.
Divā tapati ādicco, rattimābhāti candimā..
''Atha aggi divārattiṃ, tattha tattha pakāsati.
Sambuddho tapataṃ seṭṭho, esā ābhā anuttarāti..
Bốn vật chiếu sáng đời,
Thứ năm, đây không có.
Ngày, mặt trời sáng chói,
Ðêm, mặt trăng tỏ rạng,
Lửa cháy đỏ đêm ngày,
Chói sáng khắp mọi nơi.
Chánh giác sáng tối thắng,
Sáng này, sáng vô thượng.
Bản hiệu đính:
Bốn ánh sáng trong đời,
Thứ năm không tìm được.
Mặt trời chiếu ban ngày,
Mặt trăng toả ban đêm,
Lửa cháy sáng đêm ngày,
Bậc Chánh giác chói loà,
Với hào quang tối thượng.
Kati: bao nhiêu
Loka: thế gian, cuộc đời
Pajjotā: ngọn đèn, nguồn sáng
Pabhāsati: chiếu rạng
vijjati: tìm thấy, tồn tại
Divā: ban ngày
Tapati: chiếu sáng
ādicca: mặt trời
rattimābhāti: toả chiếu ban đêm
candimā: mặt trăng
aggi: lửa
divāratti: ngày đêm
pakāsati: chói sáng
Sambuddho: bậc Toàn giác, bậc tự thân giác ngộ, bậc Chánh Đẳng Giác
seṭṭho: thù thắng
ābhā: hào quang
anuttara: vô thượng, không gì sánh được
Câu trả lời của Đức Phật dựa trên sự cảm nhận hữu hạn của chúng sanh. Ánh sáng rộng lớn của mặt trời, mặt trăng là không thể phủ nhận. Thế nhưng ban đêm thì không có ánh sáng mặt trời và ban ngày thì mặt trăng không thể toả sáng. Có những thứ lửa khác bập bùng do nhiên liệu nhưng cũng không so bằng. Riêng tuệ giác của Phật là ánh sáng xuyên thấu thời gian, không gian và không gì ngăn che được. Ánh sáng đó chính là Vô Lượng Quang.
Dịch giả: Hoà Thượng Thích Minh Châu
Biên soạn Giáo trình: Tỳ kheo Giác Đẳng
-ooOoo-
6. Pajjotasuttaṃ [Mūla]
26. ''Kati lokasmiṃ pajjotā, yehi loko pakāsati [pabhāsati (ka. sī.)].
Bhagavantaṃ [bhavantaṃ (ka.)] puṭṭhumāgamma, kathaṃ jānemu taṃ mayanti..
''Cattāro loke pajjotā, pañcamettha na vijjati.
Divā tapati ādicco, rattimābhāti candimā..
''Atha aggi divārattiṃ, tattha tattha pakāsati.
Sambuddho tapataṃ seṭṭho, esā ābhā anuttarāti..
6. Pajjotasuttavaṇṇanā [Aṭṭhakathā]
26. Chaṭṭhe puṭṭhunti pucchituṃ. Kathaṃ jānemūti kathaṃ jāneyyāma. Divārattinti divā ca rattiñca. Tattha tatthāti yattha yattheva pajjalito hoti, tattha tattha. Esā ābhāti esā buddhābhā. Katamā pana sāti? Ñāṇāloko vā hotu pītiāloko vā pasādāloko vā dhammakathāāloko vā, sabbopi buddhānaṃ pātubhāvā uppanno āloko buddhābhā nāma. Ayaṃ anuttarā sabbaseṭṭhā asadisāti. Chaṭṭhaṃ.
