Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Giáo trình TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 30.4.2021
THƯƠNG AI BẰNG THƯƠNG MÌNH?
Kinh Không Ai Bằng Con (Natthiputtasamasuttaṃ)
CHƯƠNG I. TƯƠNG ƯNG CHƯ THIÊN, PHẨM VƯỜN HOAN HỶ (S.1,6)
Người ta thường làm những so sánh để tìm ra cái cao lớn, vĩ đại, hay tốt nhất. Đa số so sánh thường không chính xác vì chủ quan phiến diện. Trong bài kinh nầy đề cập đến một điều khiến nhiều người ngạc nhiên đó là “thương ai nhiều nhất?” Câu trả lời của Đức Phật: thực tế thì chúng sanh thương bản thân mình nhiều nhất. Nhiều người nhanh chóng phủ nhận điều nầy vì người ta thường nói đến những hy sinh nhưng là sự quên đi bản thân. Kỳ thật thì trong sự hy sinh người ta vẫn sống cho niềm tin của chính mình. Hiểu được bản thân là bước đầu quan trong cho tất cả định hướng của cuộc sống.
Sāvatthinidānaṃ. Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi :
... Nhân duyên ở (Sāvatthī ), Ðứng một bên, vị Thiên ấy nói lên bài kệ này trước mặt Thế Tôn:
''Natthi puttasamaṃ pemaṃ,
Thương ai bằng thương con,
natthi gosamitaṃ dhanaṃ.
Của nào bằng bò nhà,
Natthi sūriyasamā [suriyasamā (sī. syā. kaṃ. pī.)] ābhā,
Sáng nào bằng mặt trời,
samuddaparamā sarāti..
Nước nào hơn biển cả.
Bản hiệu đính:
Thương ai bằng thương con,
Của nào bì trâu bò,
Sáng nào hơn mặt nhật,
Nước nào sánh đại dương.
(Thế Tôn):
''Natthi attasamaṃ pemaṃ,
Thương ai bằng thương mình,
natthi dhaññasamaṃ dhanaṃ.
Của nào bằng lúa gạo,
Natthi paññāsamā ābhā,
Sáng nào bằng trí tuệ,
vuṭṭhi ve paramā sarāti..
Nước nào hơn mưa rào.
Bản hiệu đính:
Thương ai bằng thương thân,
Của nào bì mễ cốc,
Sáng nào sánh trí tuệ,
Nước nào hơn được mưa.
attasamaṃ pemaṃ: Bằng chính bản thân
paññāsamā: Ngang bằng trí tuệ
vuṭṭhi ve paramā sarāti: Nước nào hơn được mưa
Theo Sớ Giải thì “Không thương ai hơn chính mình” bởi vì nhiều người vô tâm với người thân nhưng luôn lo cho bản thân.
“Không tài sản nào bằng lúa gạo (hay mễ cốc)” vì khi nạn đó xẩy ra người ta có thể đem quý kim, quý thạch đổi gạo thóc.
“Không ánh sáng nào bằng trí tuệ” vì tuệ giác của Phật có thể sáng chói mười muôn triệu thế giới.
“Không nước nào bằng mưa” vì khi mưa không còn thì đại dương sẽ khô cạn.
Dịch giả: Hoà Thượng Thích Minh Châu
Biên soạn Giáo trình: Tỳ kheo Giác Đẳng
-ooOoo-
3. Natthiputtasamasuttaṃ [Mūla]
13. Sāvatthinidānaṃ. Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi :
''Natthi puttasamaṃ pemaṃ, natthi gosamitaṃ dhanaṃ.
Natthi sūriyasamā [suriyasamā (sī. syā. kaṃ. pī.)] ābhā, samuddaparamā sarāti..
''Natthi attasamaṃ pemaṃ, natthi dhaññasamaṃ dhanaṃ.
Natthi paññāsamā ābhā, vuṭṭhi ve paramā sarāti..
3. Natthiputtasamasuttavaṇṇanā [Aṭṭhakathā]
13. Tatiye natthi puttasamaṃ pemanti virūpepi hi attano puttake suvaṇṇabimbakaṃ viya maññanti, mālāguḷe viya sīsādīsu katvā pariharamānā tehi ohaditāpi omuttikāpi gandhavilepanapatitā viya somanassaṃ āpajjanti. Tenāha – ‘‘natthi puttasamaṃ pema’’nti. Puttapemasamaṃ pemaṃ nāma natthīti vuttaṃ hoti. Gosamitaṃ dhananti gohi samaṃ godhanasamaṃ godhanasadisaṃ aññaṃ dhanaṃ nāma natthi bhagavāti āha. Sūriyasamā ābhāti sūriyābhāya samā aññā ābhā nāma natthīti dasseti. Samuddaparamāti ye keci aññe sarā nāma, sabbe te samuddaparamā, samuddo tesaṃ uttamo, samuddasadisaṃ aññaṃ udakanidhānaṃ nāma natthi, bhagavāti.
Yasmā pana attapemena samaṃ pemaṃ nāma natthi. Mātāpitādayo hi chaḍḍetvāpi puttadhītādayo ca aposetvāpi sattā attānameva posenti. Dhaññena ca samaṃ dhanaṃ nāma natthi. (Yadā hi sattā dubbhikkhā honti), tathārūpe hi kāle hiraññasuvaṇṇādīni gomahiṃsādīnipi dhaññaggahaṇatthaṃ dhaññasāmikānameva santikaṃ gahetvā gacchanti. Paññāya ca samā ābhā nāma natthi. Sūriyādayo hi ekadesaṃyeva obhāsanti, paccuppannameva ca tamaṃ vinodenti. Paññā pana dasasahassimpi lokadhātuṃ ekappajjotaṃ kātuṃ sakkoti, atītaṃsādipaṭicchādakañca tamaṃ vidhamati. Meghavuṭṭhiyā ca samo saro nāma natthi. Nadīvāpi hotu talākādīni vā, vuṭṭhisamo saro nāma natthi. Meghavuṭṭhiyā hi pacchinnāya mahāsamuddo aṅgulipabbatemanamattampi udakaṃ na hoti, vuṭṭhiyā pana pavattamānāya yāva ābhassarabhavanāpi ekodakaṃ hoti. Tasmā bhagavā devatāya paṭigāthaṃ vadanto natthi attasamaṃ pemantiādimāhāti.
Natthiputtasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
