Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 7.8.2021
NHỮNG THÂN THIẾT ĐÁNG QUÝ TRONG ĐỜI
Kinh Bạn (Mittasuttaṃ)
(CHƯƠNG I. TƯƠNG ƯNG CHƯ THIÊN, PHẨM GIÀ) (S.i,36)
Giữa kiếp trầm luân trôi giạt ai cũng cần sự thân thiết để tựa nương. Chính ở đây một ý niệm thoạt nghe rất nhẹ lại mang ý nghĩa lớn là: bạn thiết hay mitta trong Phạm ngữ. Người ta thường dành nhiều thì giờ cho bạn bè vì có thể gởi gấm những cảm xúc, trông cậy, hỗ trợ lúc cần. Sự khôn ngoan dạy con người điều nầy: tri âm khó tìm. Trong bài kinh nầy khi vị thiên thay vì hỏi ai đáng là bạn trong đời thì lại đơn cử bốn trường hợp về bạn: bạn ngoài đường, bạn trong nhà, bạn chí thân, bạn đời sau. Câu hỏi ý vị mà câu câu trả lời thật thâm thuý.
''Kiṃsu pavasato [pathavato (pī. ka.)] mittaṃ, kiṃsu mittaṃ sake ghare.
Kiṃ mittaṃ atthajātassa, kiṃ mittaṃ samparāyikanti..
Ai bạn kẻ đi đường?
Ai bạn người ở nhà?
Ai bạn khi cần thiết?
Ai bạn cho đời sau?
Bản hiệu đính:
[Vị thiên]
Ai mới là bạn đường?
Ai là bạn trong nhà?
Ai đáng gọi bạn thiết?
Ai là bạn đời sau?
''Sattho pavasato mittaṃ,
mātā mittaṃ sake ghare.
Sahāyo atthajātassa,
hoti mittaṃ punappunaṃ.
Sayaṃkatāni puññāni,
taṃ mittaṃ samparāyikanti..
Bạn đường, bạn đi đường,
Bạn ở nhà là mẹ,
Bạn bè khi cần thiết,
Mới là bạn thường xuyên,
Công đức tự mình làm,
Là bạn cho đời sau.
Bản hiệu đính:
[Thế Tôn]
Đồng hành là bạn lữ,
Hiền mẫu: bạn trong nhà,
Có nhau lúc hữu sự,
Ấy chính là bạn thiết,
Những phước báu đã làm,
Là bạn kiếp lai sinh.
Sattha: bạn đồng hành
pavasato mittaṃ: bạn ngoài đường
mātā: hiền mẫu, mẹ
mittaṃ sake ghare: bạn trong nhà
Sahāyo atthajātassa: có nhau khi cần
hoti mittaṃ punappunaṃ: chính là bạn thân thiết
Sayaṃkatāni puññāni: phước hạnh đã tự tạo
taṃ mittaṃ samparāyikanti: chính là bạn kiếp tương lai
Người cùng chia sẻ vui buồn, an nguy trong cuộc lữ chính là bạn đường.
Bà mẹ với những quan tâm sâu sắc cuộc sống cho con chính là bạn trong nhà.
Không bỏ nhau lúc hữu sự đáng gọi là bạn chí thiết.
Những phước hạnh đã làm đáng gọi là bạn của những kiếp tương lai.
Dịch giả: Hoà Thượng Thích Minh Châu
Biên soạn giáo trình: Tỳ kheo Giác Đẳng
-ooOoo-
3. Mittasuttaṃ [Mūla]
53. ''Kiṃsu pavasato [pathavato (pī. ka.)] mittaṃ, kiṃsu mittaṃ sake ghare.
Kiṃ mittaṃ atthajātassa, kiṃ mittaṃ samparāyikanti..
''Sattho pavasato mittaṃ, mātā mittaṃ sake ghare.
Sahāyo atthajātassa, hoti mittaṃ punappunaṃ.
Sayaṃkatāni puññāni, taṃ mittaṃ samparāyikanti..
3. Mittasuttavaṇṇanā [Aṭṭhakathā]
53. Tatiye satthoti saddhiṃcaro, jaṅghasattho vā sakaṭasattho vā. Mittanti roge uppanne pāṭaṅkiyā vā aññena vā yānena haritvā khemantasampāpanena mittaṃ. Sake ghareti attano gehe. Tathārūpe roge jāte puttabhariyādayo jigucchanti, mātā pana asucimpi candanaṃ viya maññati. Tasmā sā sake ghare mittaṃ. Sahāyo atthajātassāti uppannakiccassa yo taṃ kiccaṃ vahati nittharati, so kiccesu saha ayanabhāvena sahāyo mittaṃ, surāpānādisahāyā pana na mittā. Samparāyikanti samparāyahitaṃ. Tatiyaṃ.
