Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ - Chiến Tranh và Hoà Bình - Kinh Chiến Trận I (Paṭhamasaṅgāmasuttaṃ) & Kinh Chiến Trận II (Dutiyasaṅgāmasuttaṃ)

Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ abbhuyyāsi yena kāsi.

Bấy giờ Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi gây chiến với vua Pasenadi xứ Kosala.

Assosi kho rājā pasenadi kosalo – ‘‘rājā kira māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā mamaṃ abbhuyyāto yena kāsī’’ti.

Vua Pasenadi xứ Kosala được báo cáo: "Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi".

Atha kho rājā pasenadi kosalo caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ paccuyyāsi yena kāsi.

Vua Pasenadi nước Kosala liền điều động bốn binh chủng dàn trận ở Kāsi, chống lại vua Ajātasattu con bà Videhi xứ Magadha.

Atha kho rājā ca māgadho ajātasattu vedehiputto rājā ca pasenadi kosalo saṅgāmesuṃ. Tasmiṃ kho pana saṅgāme rājā māgadho ajātasattu vedehiputto rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ parājesi. Parājito ca rājā pasenadi kosalo sakameva [saṅgāmā (ka.)] rājadhāniṃ sāvatthiṃ paccuyyāsi [pāyāsi (sī. pī.)].

Rồi vua Ajātasattu con bà Videhi xứ Magadha giao chiến với vua Pasenadi xứ Kosala. Trong trận đánh vua Ajàtasattu thắng vua Pasenadi. Bị chiến bại, vua Pasenadi lui về kinh đô Sāvatthi.

Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pavisiṃsu. Sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ –

Bấy giờ có một số Tỷ-kheo vào buổi sáng đắp y, cầm bát, đi vào Sāvatthi khất thực. Ði khất thực ở Sāvatthi xong, sau bữa ăn, trên con đường đi khất thực trở về chư vị đi đến Thế Tôn. Sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên và bạch rằng:

‘‘Idha, bhante, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ abbhuyyāsi yena kāsi. Assosi kho, bhante, rājā pasenadi kosalo – ‘rājā kira māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā mamaṃ abbhuyyāto yena kāsī’ti. Atha kho, bhante, rājā pasenadi kosalo caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ paccuyyāsi yena kāsi. Atha kho, bhante, rājā ca māgadho ajātasattu vedehiputto rājā ca pasenadi kosalo saṅgāmesuṃ. Tasmiṃ kho pana, bhante, saṅgāme rājā māgadho ajātasattu vedehiputto rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ parājesi. Parājito ca, bhante, rājā pasenadi kosalo sakameva rājadhāniṃ sāvatthiṃ paccuyyāsī’’ti.

- Bạch Đức Thế Tôn, Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi gây chiến với vua Pasenadi xứ Kosala. Vua Pasenadi xứ Kosala được báo cáo: "Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi". Vua Pasenadi liền điều động bốn binh chủng dàn trận ở Kāsi, chống lại vua Ajātasattu. Rồi vua Ajātasattu xứ Magadha chạm trán với vua Pasenadi xứ Kosala. Trong cuộc chiến vua Ajàtasattu đánh thắng vua Pasenadi. Bị chiến bại, vua Pasenadi lui về kinh đô Sāvatthi.

‘‘Rājā, bhikkhave, māgadho ajātasattu vedehiputto pāpamitto pāpasahāyo pāpasampavaṅko; rājā ca kho, bhikkhave, pasenadi kosalo kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Ajjeva [ajjatañca (sī. pī.), ajjevaṃ (syā. kaṃ.)], bhikkhave, rājā pasenadi kosalo imaṃ rattiṃ dukkhaṃ seti parājito’’ti. Idamavoca...pe...

-Này các Tỷ-kheo, vua Ajātasattu, con bà Videhi nước Magadha có bạn ác, thận cận bạn ác, có đồng sự là người ác. Và này các Tỷ-kheo, vua Pasenadi nước Kosala có bạn lành, thân cận bạn lành, có đồng sự là người hiền thiện. Và này Tỷ-kheo, hôm nay vua Pasenadi xứ Kosala (nhất thời) trải một đêm đau khổ của người bại trận.

‘‘Jayaṃ veraṃ pasavati,

dukkhaṃ seti parājito;

Upasanto sukhaṃ seti,

hitvā jayaparājaya’’nti.

Chiến thắng sanh hận thù

Chiến bại ngủ bất an

Người sống không hơn thua

Giấc ngủ được thanh thản.

Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ abbhuyyāsi yena kāsi.

Bấy giờ Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi gây chiến với vua Pasenadi xứ Kosala.

Assosi kho rājā pasenadi kosalo – ‘‘rājā kira māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā mamaṃ abbhuyyāto yena kāsī’’ti.

Vua Pasenadi xứ Kosala được báo cáo: "Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi".

Atha kho rājā pasenadi kosalo caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ paccuyyāsi yena kāsi.

Vua Pasenadi nước Kosala liền điều động bốn binh chủng dàn trận ở Kāsi, chống lại vua Ajātasattu con bà Videhi xứ Magadha.

Atha kho rājā ca māgadho ajātasattu vedehiputto rājā ca pasenadi kosalo saṅgāmesuṃ. Tasmiṃ kho pana saṅgāme rājā māgadho ajātasattu vedehiputto rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ parājesi. Parājito ca rājā pasenadi kosalo sakameva rājadhāniṃ sāvatthiṃ paccuyyāsi.

Rồi vua Ajātasattu con bà Videhi xứ Magadha giao chiến với vua Pasenadi xứ Kosala. Trong trận đánh vua Pasenadi thắng và bắt sống vua Ajàtasattu.

Atha kho rañño pasenadissa kosalassa etadahosi – ‘‘kiñcāpi kho myāyaṃ rājā māgadho ajātasattu vedehiputto adubbhantassa dubbhati, atha ca pana me bhāgineyyo hoti. Yaṃnūnāhaṃ rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ rathakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajjeyya’’nti

Lúc ấy vua Pasenadi nước Kosala suy nghĩ : "Tuy Ajātasattu có ý hại ta trong lúc ta không có ý gây thương tổn. Dù sao vua ấy là cháu của ta nên không giết hại chỉ tịch thu toàn bộ tượng binh, mã binh, xa binh, bộ binh.

Atha kho rājā pasenadi kosalo rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃpariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ rathakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajji

Rồi vua Pasenadi chỉ tịch thu toàn bộ tượng binh, mã binh, xa binh, bộ binh và tha mạng cho vua Ajātasattu.

Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pavisiṃsu. Sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ –

Bấy giờ có một số Tỷ-kheo vào buổi sáng đắp y, cầm bát, đi vào Sāvatthi khất thực. Ði khất thực ở Sāvatthi xong, sau bữa ăn, trên con đường đi khất thực trở về chư vị đi đến Thế Tôn. Sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên và bạch rằng:

‘‘Idha, bhante, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ abbhuyyāsi yena kāsi. Assosi kho, bhante, rājā pasenadi kosalo – ‘rājā kira māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā mamaṃ abbhuyyāto yena kāsī’ti. Atha kho, bhante, rājā pasenadi kosalo caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ paccuyyāsi yena kāsi. Atha kho, bhante, rājā ca māgadho ajātasattu vedehiputto rājā ca pasenadi kosalo saṅgāmesuṃ. Tasmiṃ kho pana, bhante, saṅgāme rājā pasenadi kosalo rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ parājesi, jīvaggāhañca naṃ aggahesi. Atha kho, bhante, rañño pasenadissa kosalassa etadahosi – ‘kiñcāpi kho myāyaṃ rājā māgadho ajātasattu vedehiputto adubbhantassa dubbhati, atha ca pana me bhāgineyyo hoti. Yaṃnūnāhaṃ rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ sabbaṃ rathakāyaṃ sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajjeyya’ti.

‘‘Atha kho, bhante, rājā pasenadi kosalo rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ rathakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajjī’’ti.

-Bạch Đức Thế Tôn, Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi gây chiến với vua Pasenadi xứ Kosala. Vua Pasenadi xứ Kosala được báo cáo: "Vua Ajātasattu, con bà Videhi xứ Magadha, huy động bốn binh chủng tiến đánh Kāsi". Vua Pasenadi liền điều động bốn binh chủng dàn trận ở Kāsi, chống lại vua Ajātasattu. Rồi vua Ajātasattu con bà Videhi xứ Magadha giao chiến với vua Pasenadi xứ Kosala. Trong trận đánh vua Pasenadi thắng và bắt sống vua Ajàtasattu. Lúc ấy vua Pasenadi nước Kosala suy nghĩ : "Tuy Ajātasattu có ý hại ta trong lúc ta không có ý gây thương tổn. Dù sao vua ấy là cháu của ta nên không giết hại chỉ tịch thu toàn bộ tượng binh, mã binh, xa binh, bộ binh. Rồi vua Pasenadi chỉ tịch thu toàn bộ tượng binh, mã binh, xa binh, bộ binh và tha mạng cho vua Ajātasattu.

Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi –

Rồi Thế Tôn từ ý nghĩ về sự việc nầy ngay trong lúc ấy nói lên kệ ngôn:

‘‘Vilumpateva puriso,

yāvassa upakappati;

Yadā caññe vilumpanti,

so vilutto viluppati

‘‘Ṭhānañhi maññati bālo,

yāva pāpaṃ na paccati;

Yadā ca paccati pāpaṃ,

atha dukkhaṃ nigacchati.

‘‘Hantā labhati hantāraṃ,

jetāraṃ labhate jayaṃ;

Akkosako ca akkosaṃ,

rosetārañca rosako;

Atha kammavivaṭṭena,

so vilutto viluppatī’’ti.

"Người làm chuyện chiếm đoạt,

Mong đạt được mục đích,

Khi bị chiếm đoạt lại,

Kẻ cướp lại chiếm đoạt.

"Kẻ ngu thấy được lợi,

Khi ác nghiệp chưa trỗ,

Khi ác nghiệp trỗ quả,

Kẻ ngu chịu thống khổ.

"Giết người, bị người giết,

Thắng người, bị đánh bại,

Gây tổn hại, bị hại,

Mắng người, bị mắng lại,

Khi nghiệp báo hiển bày,

Kẻ cướp bị chiếm đoạt.