Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: TƯƠNG ƯNG BỘ – SAṂYUTTANIKĀYA
Bài học ngày 7.3.2023
CÁI NÊN BIẾT VÀ BIẾT TƯỜNG TẬN
Kinh Liễu Tri (Pariññasuttaṃ)
Tập III – Uẩn
Chương I. Tương Ưng Uẩn-Phần I-Phẩm Gánh Nặng (S,ii,308)
Biển học mênh mông và tri kiến thì khôn cùng. Thế nhưng biết cái đáng biết, cần biết mới được xem là trí giả, kiến giả. Người tu tập không thể không biết thân tâm. Biết thân tâm là biết rõ năm uẩn. Gọi là biết rõ hay liễu tri là biết ở mức độ không còn ái chấp, lầm lạc. Đây chính là sự liễu ngộ của bậc thánh vô sanh ứng cúng. Cho dù đối với một ẩn sĩ trong động đá mấy ngàn năm trước hay một người thành đạt sống giữa thị tứ phồn hoa của thế giới hôm nay thì sự hiểu biết thực tiễn, chân xác, tường tận luôn mang giá trị tuyệt đối. Một điều không thể quên: sự hiểu biết có công năng chuyển hoá là tri kiến cần có, nên có.
Sāvatthinidānaṃ.
“Pariññeyye ca, bhikkhave, dhamme desessāmi pariññañca. Taṃ suṇātha.
Tại Sāvatthi …
-- Này chư Tỳ khưu, Ta sẽ giảng về những pháp cần phải liễu tri, và liễu tri hoàn toàn. Hãy lắng nghe.
Katame ca, bhikkhave, pariññeyyā dhammā? Rūpaṃ, bhikkhave, pariññeyyo dhammo, vedanā pariññeyyo dhammo, saññā pariññeyyo dhammo, saṅkhārā pariññeyyo dhammo, viññāṇaṃ pariññeyyo dhammo. Ime vuccanti, bhikkhave, pariññeyyā dhammā.
-- Này chư Tỳ khưu, thế nào là các pháp cần phải liễu tri? Này chư Tỳ khưu, sắc là pháp cần phải liễu tri, thọ là pháp cần phải liễu tri, tưởng là pháp cần phải liễu tri, các hành là pháp cần phải liễu tri, thức là pháp cần phải liễu tri. Này chư Tỳ khưu, những pháp này là những pháp cần phải liễu tri.
Katamā ca, bhikkhave, pariññā? Yo, bhikkhave, rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, pariññā”ti.
Và này chư Tỳ khưu, thế nào là liễu tri hoàn toàn? Này các Tỷ-kheo, sự đoạn tận tham, sự đoạn tận sân, sự đoạn tận si được gọi là liễu tri hoàn toàn.
Chú Thích
Hai từ pariññeyya và pariññā ở đây được dùng như thuật ngữ.
Pariññeyya là điều nên biết hay cần phải biết. Trong ngữ cảnh nầy chỉ cho pháp mà một hành giả, hay người hành phạm hạnh nhất định phải liễu ngộ chính là ngũ uẩn hay thân tâm.
Pariññā là liễu tri hay là sự hiểu biết hoàn toàn, sự thấu triệt. Có nhiều cách hiểu và nhiều cấp độ hiểu biết về cái gì đó. Nhưng gọi là hiểu năm uẩn hoàn toàn thì phải là cái hiểu đủ để đoạn tận tham, sân, si. Cái hiểu nầy còn được gọi trong kinh điển Hán Tạng là viên giác.
Tỳ khưu Giác Đẳng soạn dịch
2.Pariññasuttaṃ
269. Sāvatthinidānaṃ.
“Pariññeyye ca, bhikkhave, dhamme desessāmi pariññañca. Taṃ suṇātha.
Katame ca, bhikkhave, pariññeyyā dhammā? Rūpaṃ, bhikkhave, pariññeyyo dhammo, vedanā pariññeyyo dhammo, saññā pariññeyyo dhammo, saṅkhārā pariññeyyo dhammo, viññāṇaṃ pariññeyyo dhammo. Ime vuccanti, bhikkhave, pariññeyyā dhammā.
Katamā ca, bhikkhave, pariññā? Yo, bhikkhave, rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, pariññā”ti.
Dutiyaṃ.
