Lớp Phật Pháp Buddhadhamma
Môn học: THẮNG PHÁP PHỔ THÔNG
THẮNG PHÁP TẬP YẾU (ABHIDHAMMATTHASAṄGAHA)
Bài 112. Dẫn Nhập Tập Yếu Tổng Thể Pháp
- Chữ “sabba” có nghĩa tất cả. Ở đây mang ý nghĩa là toàn diện, toàn bộ, tổng thể. Ngài Tịnh Sự dịch là “hàm tận”. Gọi như vậy bởi vì trên phương diện pháp bản thể chân đế, thì những thể tài trong phẩm này bao gồm trọn vẹn pháp thực tính.
- Pháp tổng thể bao gồm năm uẩn, năm thủ uẩn, mười hai xứ, mười tám giới và tứ diệu đế. Những thể tài này rất quen thuộc trong Kinh Tạng, nhưng trong Thắng Pháp Tạng cho thấy những chi tiết cần phân biệt rõ như ý giới, ý thức giới…
- Trên phương diện pháp hành, thì chính sự thấy biết toàn bộ mới đạt đến liễu tri hay quán triệt như Phật ngôn: "Nếu không trực tiếp biết toàn diện, không hiểu thấu toàn diện, thì không thể diệt trừ khổ đau" (Saṁyutta Nikāya 35:26/iii, 17).
- Những đề tài tổng thể như uẩn, xứ, giới, đế không chỉ là tinh hoa của Phật học mà còn là điểm đặc sắc của Thắng Pháp Tạng. Chính ở đây là sự kết hợp nhuần nhuyễn của sự trình bày pháp thực tính qua cả hai phương diện quy mô và vĩ mô.
- Ngài Bodhi khi dẫn nhập chương này đã viết: Đây là tập hợp những sơ đồ Thắng Pháp Tạng Abhidhamma nhằm bao quát toàn bộ các pháp thực tính. Những sơ đồ này không được đưa ra để phát triển một hệ thống bản thể học trừu tượng (hình nhi thượng), mà nhằm chỉ ra phạm vi của các hiện tượng cần được quán chiếu và hiểu thấu bằng tuệ giác.
Tỳ khưu Giác Đẳng biên soạn.
