Lớp Phật Pháp Buddhadhamma

Môn học: Phật Pháp Cơ Bản

Phần VI: ÔN CỐ TRI TÂN

TỐT QUÁ MỨC ĐỂ TỐT

Punnapāti (Jātaka #53)

Tatheva puṇṇā pātiyo,
Aññāyaṃ vattate kathā.
Ākāraṇena jānāmi,
Na cāyaṃ bhaddikā surāti.

Rượu ngon vẫn đầy chén
Sự việc hẳn khác thường
Ta biết biểu hiện ấy
Cho thấy chẳng tốt lành

Câu chuyện trong thời của Đức Phật

Phú gia Cấp Cô Độc là một đệ tử của Đức Phật được nhiều người biết đến. Một lần ông đi vào triều gặp nhà vua. Do phép tính cách tự nhiên của công việc, ông khoác một áo choàng và đeo một chiếc nhẫn. Y phục và trang sức đều là những thứ sang trọng. Khi đi ngang qua một con đường, ông Cấp Cô Độc gặp một số người bày một bàn nhậu với rượu và các món ăn. Họ nói rất hâm mộ ông và muốn sẳn bữa gặp ông nên mời thưởng thức mỹ tửu và thức ăn ngon. Nhìn những người này và rượu thịt, Ông biết đằng sau là mưu kế bỏ thuốc mê vào rượu để ám toán. Hơn nữa, bản thân ông là một vị thánh tu đà huờn nên không bao giờ uống rượu. Lẽ ra thì ông bỏ đi nhưng để cảnh cáo những người này, Ông nói lời thách thức bảo họ uống trước. Vì trong rượu có thuốc mê nên những người mời không ai uống và đều bỏ đi.

Sau khi xong việc, ông Cấp Cô Độc đến bái kiến Đức Phật và kể lại câu chuyện. Đức Thế Tôn dạy rằng trong một kiếp trước, chính những người này cũng đã cố lừa ngài theo cách tương tự.

Câu chuyện xa xưa

Trong kiếp xa xưa, Bồ Tát từng là một vị quan thủ khố của hoàng gia. Một ngày nọ, trên đường ngài đi đến chầu vua, gặp một số người đon đả mời uống rượu được nói là mỹ tửu hiếm có. Bồ tát trả lời rằng có việc quan trọng phải làm không thể say sưa gặp vua.

Cũng đoạn đường đó, sau khi xong việc quay về tư dinh, Bồ tát lại gặp những người buổi sáng đã mời rượu. Một mâm thức ăn thịnh soạn và những chung rượu đầy được bày ra. Thoạt nhìn thì Ngài đã nhận ra rằng sau những lời mời là mưu đồ bất chính. Những bợm nhậu nếu có rượu ngon khó lòng giữ nguyên từ sáng tới chiều để đãi khách không quen. Việc bày biện tươm tất thường không phải là kiểu cách của những người ghiền rượu bình dân. Hơn nữa rượu trong chén có màu sắc khác hơn rượu bình thường. Tất cả cho thấy có mưu đồ đen tối sau những lời mời nhiệt tình. Đúng ra chỉ cần từ chối rồi bỏ đi, nhưng Bồ tát thấy nên cảnh tỉnh nhóm người xấu bằng cách cho họ biết âm mưu bại lộ. Nghĩ vậy Ngài thốt lên bài kệ:

Rượu ngon vẫn đầy chén
Sự việc hẳn khác thường
Ta biết biểu hiện ấy
Cho thấy chẳng tốt lành

Trong phút chốc cả bọn mời rượu đều biến đâu mất.

Người trí là người thấy được hiểm họa sau vị ngọt, nhất là đối với những thứ quá tốt, quá hấp dẫn.

Tỳ khưu Giác Đẳng phóng tác từ Kinh Bổn Sanh

TOO GOOD TO BE TRUE
Punnapāti (Jātaka #53)

Tatheva puṇṇā pātiyo,
Aññāyaṃ vattate kathā.
Ākāraṇena jānāmi,
Na cāyaṃ bhaddikā surāti.

The fine wine is still in the cup,
This matter is strange indeed.
I know by its appearance,
That it is not truly good.

The Story in the Time of the Buddha

The wealthy Anāthapiṇḍika, a famous disciple of the Buddha, was once traveling to the royal palace. As part of his routine, he dressed in fine attire, including a robe and rings. Along the way, he was invited by a group of people to join their feast with fine wine and food. These individuals expressed their admiration for him and offered him rare wine. But Anāthapiṇḍika, who never drank alcohol due to his status as a Sotāpanna (a stream-enterer), recognized their true intentions. He knew the wine had been drugged as part of a plot to rob him. Instead of walking away, he challenged them to drink the wine first, which they did not, and the schemers soon fled.

Afterward, Anāthapiṇḍika visited the Buddha to recount the incident. The Buddha then shared that in a previous life, the same individuals had attempted a similar trick on him.

An Ancient Story

In a past life, the Bodhisatta was a royal treasurer. One day, while walking to meet the king, he encountered a group offering him what they claimed to be rare and precious wine. The Bodhisatta, suspicious of their intentions, excused himself by saying he could not drink before his important meeting. On the same path, after finishing his business and returning home, the Bodhisatta once again encountered the people who had offered him wine earlier in the morning. A sumptuous meal and full bowls of wine were laid out. At first glance, he realized that behind these invitations lay a malicious plot. If these revelers truly had good wine, they would hardly have kept it untouched from morning until evening to offer to an unfamiliar guest. Moreover, the elegant arrangement did not seem typical for ordinary drunkards. Additionally, the color of the wine in the cups looked different from regular wine. All of this indicated a dark scheme behind their warm invitations. While he could have simply refused and left, the Bodhisatta felt it was important to expose the wrongdoers by making them aware that their plan had been uncovered. Thinking so, he recited a verse.

The fine wine is still in the cup,
This matter is strange indeed.
I know by its appearance,
That it is not truly good.

Upon hearing this, the group fled in fear.

Lesson:
The wise person recognizes the danger behind what seems sweet or too good to be true, especially in cases where things appear overly attractive.

Translation by Bhikkhu Giac Dang Jotika, based on the Jataka and additional commentary.